صبحی را تصور کنید که با سردردی شدید از خواب بیدار می شوید و به جای پیدا کردن دلیل محکم و با پایه و اساس، دست به دامن اینترنت می شوید. تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که بعد از این جستجوهای بی پایان، چه احساسی به شما دست می دهد؟
جواب می تواند این باشد: اضطراب های مداومی که در جهت سلامتی یا بیماری به وجود می آیند. با چند جست و جوی بی پایه و اساس در گوگل، از کسالتی ساده، بیماری ای مهلک می سازیم .اختلال سایبرکندریا در وصف همین اوضاع است.
سندروم سایبر کندریا چیست؟ سایبرکندریا گونه ای از بیماری هیپوکندریا یا همان خود بیمار انگاری است و جزو یکی از بیماری های روانی شمرده می شود.
من در این نوشتار، به توضیح اینکه سندروم سایبر کندریا چیست پرداختته و می کوشم این اختلال، که شاید خیلی از ما با آن درگیر باشیم را، به طور کامل بررسی کرده و از اثراتی که این اختلال بر روان افراد می گذارد، نکاتی را برجسته کنم.
بخش های نوشتار
سندروم سایبر کندریا چیست؟
برای جواب به سوال سندروم سایبر کندریا چیست، در آغاز باید این نکته را بیان کنم که این اختلال در DSM یا همان «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» وجود ندارد؛ اما هیپوکندریا یا همان خودبیمارانگاری در DSM به عنوان یک اختلال روانی شناخته شده است. اختلال سایبرکندریا را می توان به نوعی بخشی از خود بیمار انگاری به حساب آورد.
استفاده بیش از حد از اینترنت، توسط افرادی که اضطراب برای سلامتی خود دارند، به قدری رایج است که اکنون یک اصطلاح برای آن وجود دارد: سایبر کندریا. این اختلال را می توان یک رفتار اطمینان جویی در نظر گرفت. اطمینان جویی از سلامتی یا بیماری، از اینترنتی که حتی پایه و اساس علمی برای آن وجود ندارد.
به بیانی ساده تر در جواب به سوال سندروم سایبر کندریا چیست؟، سایبرکندریا به اضطراب فرد در مورد سلامتی خود اشاره دارد، که با استفاده از اینترنت برای جستجوی اطلاعات پزشکی ایجاد یا تشدید می شود.
چرا سایبرکندریا یک مشکل است؟
بعد از فهم کامل پاسخ سندروم سایبر کندریا چیست، باید گفت که سایبرکندریا چرخه اضطراب سلامتی را تداوم می بخشد و این همان چرخه معیوب سلامت است. فرض کنید به دلیل یک علامت نگران کننده، دچار اضطراب می شوید. بلافاصله به اینترنت پناه می برید تا دلیل مشکل خود را جویا شده و برای مدتی اطمینان پیدا کنید که مشکل خاصی شما را تهدید نمی کند.
اما با تاسف، باید بگویم که اتفاقی دقیقا مخالف اطمینان جویی به وجود می آید. با دیدن دلایل ضد و نقیض برای مشکلتان دچار اضطراب سلامتی بیشتری خواهید شد و در این فرآیند می بینید که برای رفع هر مشکل کوچکی، ناخودآگاه وابسته و معتاد به اینترنت شده اید. به هر حال با توجه به اینکه اذعان کردیم سندروم سایبر کندریا چیست، طبیعتا این اختلال، هشداری برای گسترش یک مشکل جدی است.
با هر کلیک، ممکن است فاجعه رخ دهد!
زمانی که چیزی به اسم اینترنت و فضای مجازی وجود نداشت، مردم برای فهم علائم بیماری خود مستقیما به پزشک و یا کتابخانه ها مراجعه می کردند؛ اما در این دنیای مدرن، با دسترسی کامل مردم به اینترنت، با هر کلیک شما در این فضا، ممکن است فاجعه رخ دهد. فاجعه ای که با توجه به اینکه گفتیم سندروم سایبر کندریا چیست، می تواند مشکلات بسیاری را برای روان انسان ها به وجود آورد.
فاجعه سندروم سایبر کندریا چیست؟
وقتی شما علائم خود را در وبسایت های مختلف جست و جو می کنید، عملا همین کار باعث به وجود آمدن فاجعه می شود : یک برآمدگی روی پوست می تواند نشانه سرطان پوست باشد ؛ درد خفیف قفسه سینه، می تواند یک حمله قلبی؛ و حالت تهوع می تواند به معنای هجوم انگل به بدن شما باشد.
فرض کنید یک سردرد جزئی دارید، زیرا روز پر استرسی را پشت سر گذاشته اید و به دلیل ننوشیدن آب کافی، بدنتان کم آب شده است. ذهن ترسناک شما می تواند به سرعت این سردرد را تنها با چند کلیک روی گوشی شما، به یک تومور مغزی احتمالی تبدیل کند. شاید بتوان گفت نوع جدید و تازه این اختلال مرتبط با ویروس کرونا است. افراد با پیدا کردن کوچک ترین علائمی در بدن خود به دنبال اطمینان یافتن از داشتن بیماری، در اینترنت هستند.
بسیاری از افرادی که دچار بیماری هستند، برای تشخیص خود به اینترنت مراجعه می کنند. تخمین زده می شود که حدود 70 درصد از بزرگسالان برای دریافت اطلاعات پزشکی به اینترنت متکی هستند. اگر بخواهیم بگوییم سندروم سایبر کندریا چیست، می توان گفت که اختلالی که افراد برای تشخیص بیماری وابسته و تا حدی معتاد اینترنت می شوند.
برای برخی افراد، این اطلاعات می تواند به احساس آرامش یا درک بهتر وضعیت پزشکی شان منجر شود. برای افراد دیگر، این اطلاعات، اضطراب سلامتی آنها را تا سطوح شدید و غیرقابل توجیه افزایش می دهد.
چرا این اسم؟(سندروم سایبر کندریا چیست؟)
یک روزنامه بریتانیایی این اصطلاح را در اوایل دهه 2000 به عنوان بازی با کلمه «هیپوکندریا» ابداع کرد. مانند هیپوکندریا، سایبرکندریا شامل اضطراب بیش از حد در مورد سلامتی است. می توان گفت که سایبرکندریا، نسخه آنلاین هیپوکندریا است. با این حال، اعتقاد بر این است که سایبرکندریا، افراد بیشتری را تحت تأثیر قرار می دهد؛ زیرا دسترسی به اینترنت بسیار گسترده تر از دسترسی به کتاب و پزشک است.
دو جنبه مهم سایبرکندریا
اکثر تعاریف سایبرکندریا، یا به عبارتی همان سندروم سایبر کندریا چیست، دو جنبه را برجسته می کنند: اضطراب بیش از حد برای سلامتی و جستجوی مکرر دراینترنت برای اطلاعات مربوط به سلامتی، که در واقع این فعالیت، اضطراب را تشدید می کند. نمی توان به طور قطعی گفت که کدام یک از آن ها باعث ایجاد آن یکی می شود.
آیا اضطراب سلامتی، افراد را برای یافتن پاسخ به اینترنت سوق می دهد؟ یا جستجوی های بی پایان در اینترنت، این اضطراب سلامتی را ایجاد می کند؟به هر حال، می توان به طور قطع گفت که بین این دو جنبه، رابطه دوسویه وجود دارد.
چه چیزی باعث سایبرکندریا می شود؟
علل و محرک های مختلفی برای سایبرکندریا وجود دارند: از رویدادهای آسیبزا یا همان تروما گرفته تا اضطراب عمومی که بعضی افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند. افراد مبتلا به افسردگی، بیشتر احتمال دارد که سایبرکندریا را تجربه کنند. اما اگر بخواهیم به طور کلی علل و عوامل اینکه چرا یک نفر دچار این وضعیت می شود را بررسی کنیم، می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1. ترومایی که در گذشته برای فرد اتفاق افتاده باشد، چه مزمن و چه حاد.
2. استرس مزمن کنترل نشده؛
3. داشتن یکی از بستگان نزدیک (والدین، خواهر و برادر) مبتلا به سایبرکندریا یا اختلال اضطراب بیماری؛
4.بالا بودن حساسیت نسبت به تغییرات حتی کوچک در بدن(به طور کلی داشتن سابقه وسواس نسبت به بدن خود)؛
5. سابقه خانوادگی بیماری جدی. این موضوع باعث می شود فرد نسبت به علائم بدنی خود حساس تر بوده و در حالت هشدار قرار بگیرد؛(وقتی بدانیم سندروم سایبر کندریا چیست، کمی از شدت این حساسیت ها نسبت به بیماری در ما کم می شود)
6. تجربه منفی با یک متخصص پزشکی که منجر به عدم اعتماد یا اطمینان به پزشکان شده است؛
7. نیاز به توجه بیشتر خانواده یا دوستان؛
8. کمالگرایی. برخی از ویژگی های شخصیتی، مانند این ویژگی، ممکن است افراد را آسیب پذیرتر کند. طبیعتاً کمال گرایان به دنبال پاسخ های کامل و دقیق هستند (برای اطلاعات بیشتر راجع به کمالگرایی، اینجا کلیک کنید).
کمال گرایان تصور می کنند که اینترنت حاوی همه چیزهایی است که دنبال آن هستند. بنابراین جستجوهای آنلاین بی پایان و خسته کننده خود را برای رسیدن به پاسخ های قطعی آغاز می کنند.
چرا اینترنت قابل اتکا نیست؟
در حالی که حجم عظیمی از اطلاعات در اینترنت موجود است، باید خاطر نشان کرد که آن اطلاعات همیشه معتبر یا واقعی نیستند! وبلاگ ها و سایت های مختلف، معمولاً به جای تحقیقات مبتنی بر شواهد، نظرات شخصی خود را ارائه می دهند. بعضی وبسایت ها هم، عمداً ترس را به دل مردم میاندازند تا درمانهای اثبات نشده خود را به آنها بفروشند حتی وب سایتهایی که شاید مقداری مبتنی بر شواهد علمی باشند هم،کامل نیستند؛ زیرا اینگونه سایت ها نمیتوانند شرایط فردی را در نظر بگیرند و فقط درمان و تشخیصی کلی برای همه افراد تجویز می کنند.
سایبرکندریا چگونه بر بهزیستی افراد اثر می گذارد؟
وقتی شخصی با اختلالی درگیر باشد، قطعا این اختلال در سطوح مختلف زندگی اش تاثیر گذار است. به طور کلی سایبر کندریا می تواند بر احساس رضایت از زندگی افراد موثر باشد. به این معنا که افراد با استرس زیادی در طول این مدت درگیر هستند و این استرس به نوبه خود باعث کاهش احساس رضایت افراد از زندگی می شود.
تاثیر این اختلال بر کار، روابط و وضعیت مالی
وقتی شخصی مدام درگیر وضعیت سلامت و در همه حال نگران بیمار شدن خود باشد، خواسته یا ناخواسته، روابط او با خانواده و دوستان دچار مشکل می شود؛ زیرا آن ها از وضعیت مضطرب و پراسترس او خسته و کلافه شده و کم کم از فرد، از لحاظ عاطفی و فیزیکی دور خواهند شد.
یکی از تاثیرات مهم این اختلال، ایجاد چالش در حوزه کار و وضعیت مالی است. بدین صورت که این افراد به راحتی می توانند کار خود را از دست بدهند. دلیل آن هم واضح است؛ به دلیل اضطراب بیش از حد برای سلامتی و تشخیص درمان های بی اساس اینترنتی، در حرفه خود حاضر نشده و به مرور کار خود را از دست می دهند.
افراد مبتلا به این عارضه ممکن است از عواقب مالی نیز رنج ببرند. هم در نتیجه از دست دادن کار و هم اغلب به دلیل درخواست آزمایش های پزشکی گران قیمت یا خرید درمان های گران قیمت از طریق اینترنت. از آنجایی که برخی از این درمانها ممکن است تقلبی باشند، افراد ممکن است اغلب پول زیادی را صرف امتحان کردن آنها و یا تلاش برای یافتن درمانی مؤثر کنند.
کرونا و سایبرکندریا
طبیعتا در آغاز دوران همه گیری ویروس کرونا، این بیماری وعلائمش برای بسیاری از افراد ناشناخته و مبهم بود. در آن زمان به دلیل قرنطینه، دسترسی مردم به منابع موثق ( مانند: متخصصان ،کتاب های مرجع و … )، آنقدر کم شده بود که اینترنت و فضای مجازی به پناهگاهی در دسترس برای آنها تبدیل شده بود. برخی از افراد به طور مکرر در حال جستجوی اطلاعات مربوط به سلامت جسمانی و روانی، بدون تأیید منابع معتبر بودند؛ که به نوبه خود باعث پریشانی و اضطراب در آنها می شد. مقاله ای که در frontier منتشر شد، نشان داد که در چنین شرایطی، افراد ممکن است در نهایت به اختلال سایبر کندریا دچارشوند.
مردم بدون توجه به اینکه سندروم سایبر کندریا چیست، تمام این جستجوهای مرتبط با سلامتی را برای کاهش استرس و اضطراب خود در مورد این بیماری انجام می دادند؛ اما ممکن است این فعالیت به عادتی مخرب تبدیل شود که شکستن آن کاری دشوار باشد. اینترنت و رسانه های اجتماعی مملو از اطلاعات مربوط به COVID-19 است. در اخبار و پایگاه های خبری، اکثرا اطلاعات ناقص و نادرستی به مردم رسیده می شود؛ همین اتفاق چرخه معیوب اضطراب سلامتی و در نتیجه شکل گیری این اختلال را موجب می شود.
راه رهایی از اختلال سایبرکندریا چیست؟
اقداماتی وجود دارند که افراد می توانند برای مدیریت سایبرکندریا انجام دهند. با توجه به بیان اینکه سندروم سایبر کندریا چیست،بهتر است اقداماتی برای رهایی از این اختلال صورت بگیرد.
برای مثال، سعی کنید معاینات روتین با پزشک و داشتن یک سبک زندگی سالم که شامل خواب آرام، تغذیه خوب، ورزش را در برنامه خود قرار دهید. همه ی اینها می تواند به کنترل اضطراب سلامتی کمک کند.
اگر نگرانی در مورد یک علامت خاص برای بیش از چند روز ادامه داشته باشد، نظر یک متخصص به طور قطع بهتر از هر چیز دیگری است. یک پزشک می تواند اطلاعات قابل اعتمادتری نسبت به جستجوی اینترنتی ارائه دهد. طبیعتا پزشک به راحتی می تواند به شما بگوید که سندروم سایبر کندریا چیست و در ادامه راهکارهایی برای رهایی از مشکل جسمانی شما ارائه می دهد.
شاید مهم ترین استراتژی برای مبارزه با سایبرکندریا، اجتناب از جستجوی بیش از حد اطلاعات در اینترنت باشد. به طور کلی، کمی دوری از اینترنت می تواند باعث انحراف توجه از نگرانی ها و اضطراب های سلامتی شود. هنگامی که جستجوی اطلاعات آنلاین ضروری است، به طور کلی بهتر است از منابع معتبری استفاده کنید که توسط تحقیقات علمی و پزشکی پشتیبانی می شوند.
در پایان
مقابله با سایبرکندریا نیازمند شفقت نسبت به خود و تمایل به مقابله با اضطراب سلامتی است. کمک های حرفه ای و تخصصی برای کسانی که علائم مداوم اضطراب بیش از حد دارند و به تبع آن به دنبال راه حل این اضطراب در اینترنت هستند، می تواند کمک کننده باشد.
به طور کلی، در جواب به سوال( سندروم سایبر کندریا چیست؟) می توان گفت سایبرکندریا اختلالی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت. اگرچه که این اختلال به طور رسمی در DSM وجود ندارد؛ اما می توان اذعان داشت که این اختلال در این دنیای مدرن به قدری زیاد شده است که دانستن چیستی آن و راه حل مقابله با آن، برای همه ما ضروری است.
اینکه آگاه شویم سندروم سایبر کندریا چیست،شاید در ظاهر برای ما مفید نباشد اما آگاهی مرحله اول است.وقتی بدانیم با چه چیزی روبه رو هستیم،مسیرمقابله کردن با آن هموار تر می شود.
